Petrol İhraç Eden Post-Sovyet Ülkelerinde Petrol Fiyat Dalğalanmalarinin Ülke Ekonomi Politikalarina Etkisi (The Impact of the Oil Price Fluctuations on the Economic Policy in Oil-Exporting Former Soviet Union Countries)

Abstract

Turkish Abstract: Post-Sovyet ülkeleri olan Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan için petrol ihraç gelirleri önemli bir gelir kaynağıdır. Doğal kaynak zengini olan üç ülke, özellikle bağımsızlık sonrası dönemde önemli petrol projeleri gerçekleştirerek büyük petrol gelirleri elde etmiştir. Üç ülkenin de ihracat kalemlerinin önemli bir oranı petrol ve petrol ürünleri olmasından dolayı, özellikle 2000 sonrası dönemde büyük gelirler elde etmişler ve bu gelirlerle de bir çok önemli sosyal ve ekonomik problemleri çözüme kavuşturmuşlardır. Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan petrol gelirlerini ekonominin yapılanma sürecinde kullanarak geçiş ekonomisi sürecini de hızlandırmışlardır. Ancak petrol gelirlerinin bu tür olumlu etkileri yanında literatürde "doğal kaynak laneti"olarak adlandırılan olgu da bu üç ülkeyi pas geçmemiştir. Hem ekonomilerinin benzer yapısı, hem de petrol gelirlerinin ülke ekonomilerinin lokomotifi olmasından dolayı, 2015 yıldan itibaren petrol fiyatlarındaki keskin düşüş her üç ülke içinbir yandan benzer sonuçlu ekonomik olaylara neden olurken diğer yandan gelecek dönemlerin önemli bir tehdit unsuru olmaya başlamıştır. Bu olumsuz ortamda reel sektör faaliyetleri önemli kayıplar yaşamıştır. Birçok finansal kurum faaliyetini devam ettirmekte zorlanmış veya kapanma durumuna gelmiştir. Finans, inşaat ve diğer hizmet sektörleri başta olmakla bütün sektörlerde yaşanan bu olumsuzluklarla üç ülke ekonomisi daralmaya başlamıştır.Bu çalışmada yaşanan olumsuzluklar tesirleri ile ele alınmaya çalışılırken bu konularda her üç ülke için ekonomik etkinliği olabilecek bazı öneri ve teklifler verilmiştir.

English Abstract: For Azerbaijan, Russia and Kazakhistan as Post-Soviet countries, oil exports are main revenues sources. These three resource rich countries implemented notable oil projects since independence and as a result acquired significant oil revenues. Due to major part of export goes to oil and relevant sectors; especially after 2000 these gained huge revenues were directed to solve main social and economic problems. Azerbaijan, Russia and Kazakhstan accelerated transition period through using oil revenues in their economies. Besides good signs, `resource curse` did not passed by these three countries. Due to similar economic structure and oil revenues as major sources in these economies, sharp decline in oil prices since 2015 was thread for these economies. This unfavorable fluctuation had negative impact on real sector in these countries. Particularly finance, construction and service sectors have gotten damages and overall economies began to shrink down. At the end of the study several economic efficient advice were given to these three countries.

Note: Downloadable document is available in Turkish.

Keywords: Azerbaijan Economy, Kazakhistan Economy, Russian Economy, Oil revenues, Budget expenditure, Economic Policy

JEL Classification: P28, L95, Q48