19. Yüzyılda Osmanlı-Bornu Münasebetleri (Ali Kyari Benî Şeyh) (Borno-Ottoman Relations in the Nineteenth Century (Ali Kyari Bani Sheikh))

Abstract

English Abstract: This study is the translation of the article written by Ali Kyari Bani Sheikh who is the one the most important scholarly persons grown in Nigeria about the history of Bornu and the article is handling the relations between Ottoman and Bornu in the political and financial context in 19th century. The most important characteristic of the translation is the representation of bilateral relations in a determined section of African history in the perspective of a local historian in consideration of historical documents founded in National Archive of Libya. In this regard, it is understood that as long as commercial relations between Bornu and Tripolitania protect their functionalities, the transit trade of Sahara preserves its aliveness and thus local societies arrives at prosperous life but with the arrival of European Colonialism to the region, the network of these existing relations are destructed.

Turkish Abstract: Bu çalışma, Bornu tarihi ile ilgili Nijerya’da yetişmiş önemli ilmî şahsiyetlerden biri olan Ali Kyari Benî Şeyh tarafından yazılmış bir makalenin çevirisidir ve 19. yüzyılda Osmanlı-Bornu münasebetlerini siyasi ve iktisadi bağlamda ele almaktadır. Çevirinin en önemli hususiyeti, Afrika tarihinin belli bir kesitindeki ikili diplomatik ilişkileri, yerel bir tarihçinin perspektifinden Libya Milli Arşivi’ndeki tarihi belgeler ışığında sunmasıdır. Bu bağlamda Trablusgarp ile Bornu arasındaki ticarî bağların işlevselliğini koruduğu müddetçe Sahra transit ticaretinin canlılığını muhafaza ettiği ve bu sayede yerel halkın müreff eh bir hayata kavuştuğu ancak bölgeye Avrupa sömürgeciliğinin gelişiyle birlikte var olan bu güçlü ilişkiler ağının tamamen alt-üst olduğu anlaşılmaktadır.

Keywords: Ottoman Empire, Tripoli, Bornu, European Colonialism, Saharan Transit Trade (Osmanlı Devleti, Trablusgarp, Bornu, Avrupa Sömürgeciliği, Sahra Transit Ticareti)